آیه 6 سوره اعراف
| <<5 | آیه 6 سوره اعراف | 7>> | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
البته ما هم از امتها که پیامبران به سویشان آمدند و هم از پیغمبران آنها باز خواست خواهیم کرد.
[روز قیامت] از کسانی که پیامبران به سویشان فرستاده شده [درباره پذیرفتن و نپذیرفتن رسالت پیامبران]، و از شخص پیامبران [درباره تبلیغ دین] به طور یقین پرسش خواهیم کرد.
پس، قطعاً از كسانى كه [پيامبران] به سوى آنان فرستاده شده‌اند خواهيم پرسيد، و قطعاً از [خودِ] فرستادگان [نيز] خواهيم پرسيد.
البته از مردمى كه برايشان پيامبرانى فرستاده شده و نيز از پيامبرانى كه فرستاده شده‌اند سؤال خواهيم كرد.
به یقین، (هم) از کسانی که پیامبران به سوی آنها فرستاده شدند سؤال خواهیم کرد؛ (و هم) از پیامبران سؤال می‌کنیم!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
فلنسئلن: مراد از سؤال، گاهى استخبار و گاهى مورد مؤاخذه و مسئول قرار دادن است. مراد از آن، در آيه معناى دوم است.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ وَ لَنَسْئَلَنَّ الْمُرْسَلِينَ «6»
پس قطعاً از مردمى كه (پيامبران) به سويشان فرستاده شدند، سؤال و بازخواست خواهيم كرد و قطعاً از خود پيامبران (نيز) خواهيم پرسيد.
فَلَنَقُصَّنَّ عَلَيْهِمْ بِعِلْمٍ وَ ما كُنَّا غائِبِينَ «7»
پس بى‌شك (از هر چه كرده‌اند،) از روى علم برايشان بازگو خواهيم كرد، و ما (از مردم،) غايب و بى‌خبر نبوديم.
نکته ها
آيه‌ى قبل، مجازات دنيوى را مطرح كرد و اينجا كيفر و محاسبه‌ى اخروى را و با چندين تأكيد حتميّت سؤال قيامت را بيان مى‌كند و اينكه پرسش و بازخواست، مخصوص مردم نيست، بلكه پيامبران نيز مورد سؤال قرار مى‌گيرند. «يَوْمَ يَجْمَعُ اللَّهُ الرُّسُلَ فَيَقُولُ ما ذا أُجِبْتُمْ قالُوا لا عِلْمَ لَنا إِنَّكَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ» «1»
سؤال: در قيامت از چه مى‌پرسند؟
الف: از نعمت‌ها. «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» «2» در روايات متعدّدى، رهبرى و ولايت را نيز از مصاديق نعمت مورد سؤال در آيه برشمرده‌اند. «3»
ب: از قرآن و اهل‌بيت عليهم السلام. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «از مردم سؤال مى‌شود كه با قرآن و اهل‌بيت من چگونه عمل كرديد؟»، «ثمّ اسألهم ما فعلتم بكتاب اللّه و باهل‌بيتى» «4»
«1». مائده، 109.
«2». تكاثر، 8.
«3». وسائل، ج 24، ص 299.
«4». تفسير فرقان.
جلد 3 - صفحه 21
ج: از رفتار و كردار. «لَنَسْئَلَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ. عَمَّا كانُوا يَعْمَلُونَ» «1»
د: از اعضا و جوارح. «إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا» «2»
ه: از پذيرش و عدم پذيرش رسولان. يا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ أَ لَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ ... «3»
چنانكه در جاى ديگر از رهبران دينى نيز در مورد برخورد مردم با آنان سؤال مى‌شود. يَوْمَ يَجْمَعُ اللَّهُ الرُّسُلَ فَيَقُولُ ما ذا أُجِبْتُمْ ... «4»
و: از عمر و جوانى كه چگونه سپرى شد.
ز: از كسب و درآمد. چنانكه در روايات مى‌خوانيم: در روز قيامت انسان از چهار چيز به خصوص سؤال و بازخواست مى‌شود: «شبابك فيما أبليته و عمرك فيما أفنيتَه و مالك ممّا اكتسبته و فيما أنفقتَه»، «5» در مورد عمر و جوانى كه چگونه آن را گذراندى و درباره‌ى مال و دارايى كه چگونه به دست آوردى و در چه راهى مصرف كردى.
سؤال: اين آيات بيان مى‌كند كه سؤال از همه كس حتمى است؛ امّا در بعضى آيات از جمله آيه 39 سوره‌ى الرّحمن آمده كه در آن روز، از هيچ انس و جنّى در باره‌ى به گناهانشان سؤال نمى‌شود، «فَيَوْمَئِذٍ لا يُسْئَلُ عَنْ ذَنْبِهِ إِنْسٌ وَ لا جَانٌّ» اين آيات چگونه قابل جمع است؟
پاسخ: در قيامت، مواقف و ايستگاه‌ها متعدّد است و هر موقفى صحنه‌اى خاص دارد؛ در يك موقف، بر لب‌ها مهر مى‌خورد و قدرت حرف زدن ندارند. در موقفى ديگر، مهر برداشته مى‌شود و همه به ناله و استمداد و اقرار مى‌كنند. در موقفى ديگر از همه مى‌پرسند، در موقفى نيز سكوت حاكم است و سؤالى نمى‌شود.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمودند: «كُلّكم راع و كُلّكم مسؤل عن رَعيّته فالامام يسأل عن النّاس والرّجل يسأل عن أهله و المرأة تسأل عن بيت زوجها و العبد يسأل عن مال سيّده» همه‌ى شما مسئول زيردستان خود هستيد و بايد پاسخگو باشيد؛ امام از امتش، مرد از همسرش، زن از رفتار در خانه‌ى همسرش و بنده از مال ودارايى مولايش. همچنين فرمودند: خداوند
«1». حجر، 92- 93.
«2». اسراء، 36.
«3». انعام، 130.
«4». مائده، 109.
«5». كافى، ج 2، ص 135، بحار، ج 7، ص 259.
جلد 3 - صفحه 22
از من نيز سؤال مى‌كند كه آيا ابلاغ رسالت كردم يا نه؟ «1»
پیام ها
1- در روز قيامت، هم از رهبران سؤال مى‌شود، هم از امّت‌ها (جنّ و انس)، هم از نيكان، هم از بدان، هم از علما وهم از پيروان آنها. «فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ وَ لَنَسْئَلَنَّ الْمُرْسَلِينَ»
2- سؤال در قيامت، نوعى استشهاد و اقرار گرفتن و توبيخ است و گاهى نيز تقدير و تشكّر، وگرنه چيزى از خدا پنهان نيست تا با سؤال، رفع ابهام شود. فَلَنَسْئَلَنَ ... فَلَنَقُصَّنَ ...
3- علم خداوند، دقيق است. «بِعِلْمٍ» (نكره دلالت بر عظمت و دقّت دارد.)
4- علم خداوند با حضور و نظارت خود اوست و واسطه‌اى در كار نيست. «... بِعِلْمٍ وَ ما كُنَّا غائِبِينَ»
«1». تفسير درّالمنثور.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ وَ لَنَسْئَلَنَّ الْمُرْسَلِينَ «6»
بعد از انذار از عقوبت دنيويه، تهديد فرمايد به عقوبت اخرويه:
فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ: پس هر آينه سؤال كنيم البته البته كسانى را كه فرستاده شدند به سوى ايشان پيغمبران از قبول رسالت و اجابت رسل، يعنى امت را سؤال شود. با تبليغ انبياء و معجزات، شما در جواب چه گفتيد؟. اين سؤال سرزنش و تعذيب است. وَ لَنَسْئَلَنَّ الْمُرْسَلِينَ: و هر آينه البته البته سؤال كنيم انبياء را در اداى رسالت و تبليغ احكام. اين سؤال تشريف و تقريب است و گفته‌اند انبياء را از فرمانبردارى امم پرسند، و امم را از تبليغ انبياء. يا امم را از متابعت انبياء پرسند، و انبياء را از شفقت امم. يا امم را سؤال توبيخ، و انبياء را سؤال شهادت.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ وَ لَنَسْئَلَنَّ الْمُرْسَلِينَ «6»
ترجمه
پس هر آينه ميپرسيم البته از آنانكه فرستاده شد بسوى ايشان و هر آينه ميپرسيم البته از فرستادگان.
تفسير
فرستاده شدگان بسوى آنها اممند كه وظيفه آنها اجابت و قبول است و فرستادگان انبيائند كه وظيفه آنها اداء رسالت و ابلاغ احكام است و هر كدام در حدود انجام وظيفه خودشان مورد مسئوليت در پيشگاه الهى ميباشند و در اين باب حديثى از احتجاج در سوره بقره در ذيل آيه فكيف اذا جئنا من كل امّة بشهيد گذشت ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
فَلَنَسئَلَن‌َّ الَّذِينَ أُرسِل‌َ إِلَيهِم وَ لَنَسئَلَن‌َّ المُرسَلِين‌َ «6»
پس هراينه البته سؤال خواهيم كرد از كساني که بر آنها پيغمبران فرستاديم که تمام امم باشند و البته سؤال خواهيم كرد از خود فرستادگان که انبياء و رسل باشند مسئلة- سؤال در قيامت از ضروريات دين اسلام بلكه جميع اديان عالم است و يكي از معتقدات معاد است که واجب است اعتقاد بآن و نصوص قرآن و صراحت اخبار متواتره بر او قائم است و فائده سؤال نه براي استكشاف و تحصيل علم اله است بلكه براي اتمام حجت و قطع عذر مسئول است و ظهور مقام او است نزد ديگران و آنچه از آيات شريفه و اخبار آل اطهار عليهم السّلام استفاده نموده‌ايم مورد سؤال ده مورد است: 1- سؤال از رسل که آنچه بآنها ارسال شده ابلاغ بامت كردند و بآنها تبليغ شده چنانچه همين آيه صراحت دارد و در جاي ديگر ميفرمايد يَوم‌َ يَجمَع‌ُ اللّه‌ُ الرُّسُلَ فَيَقُولُ ما ذا أُجِبتُم قالُوا لا عِلم‌َ لَنا إِنَّكَ أَنت‌َ عَلّام‌ُ الغُيُوب‌ِ مائده آيه 108. 2- سؤال از نعم الهي ثُمَّ لَتُسئَلُن‌َّ يَومَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ تكاثر آيه 7
جلد 7 - صفحه 273
7 عَم‌َّ يَتَساءَلُون‌َ، عَنِ النَّبَإِ العَظِيم‌ِ نبأ آيه 1 و 2، و نبأ عظيم تفسير بولايت حضرت امير المؤمنين علي عليه السّلام شده. 3- سؤال از نماز از حضرت صادق عليه السّلام است فرمود
(اول ما تسئل عنه العبد اذا وقف بين يدي اللّه عز و جل الصلوات المفروضات
و در اخبار معتبره دارد
(اول ما يحاسب به العبد يوم القيمة الصلاة ان قبلت قبل ما سواها و ان ردت ردّ ما سواها).
4- از قرآن از جهت تمسك بآن که احد ثقلين است و عمل بدستورات آن چنانچه در مقدمه كتاب گذشت. 5- از محرمات و معاصي كبار مثل دروغ، غيبت، فحش، نمامي، افتراء، قتل نفس، زنا، لواط شرب خمر و امثال اينها. 6- از اعضاء و جوارح مثل چشم، گوش، زبان، دست پا و قلب چنانچه صريح قرآن است إِنَّ السَّمع‌َ وَ البَصَرَ وَ الفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنه‌ُ مَسؤُلًا اسري آيه 38 و غير آن از آيات. 7- سؤال از عهود و قراردادها چه بين خالق و خلق و چه بين خلائق با يكديگر چنانچه ميفرمايد وَ أَوفُوا بِالعَهدِ إِنَّ العَهدَ كانَ مَسؤُلًا اسري آيه 36. 8- سؤال از حقوق الهي که بر بنده واجب فرموده. 9- از حقوق النّاس و مظالم عباد مثل والدين و زوجين و اولاد و ارحام و متبايعين و فقراء و سادات و علماء و متعلمين و اجراء و كارفرما و همسايه و غير اينها چنانچه در حديث قدسي است
و عزتي و جلالي لا يجوزني ظلم ظالم
و آيه شريفه إِنَّ رَبَّك‌َ لَبِالمِرصادِ حجر آيه 13 تفسير باين موقف شده. 10- از عمر و مال و جواني و فراغت چنانچه صدوق و شيخ طوسي (ره) از حضرت باقر عليه السّلام روايت فرموده‌اند که
(يسئل عن عمرك فيما افنيت و عن شبابك فيما ابليت و عن فراغك قبل شغلك و عن مالك مما اكتسبت و فيما انفقت و عن حبّنا اهل البيت)
و اينکه آيه شريفه جمله اولي فَلَنَسئَلَن‌َّ الَّذِينَ أُرسِل‌َ إِلَيهِم شامل جميع اينکه اقسام ميشود چنانچه جمله دوم وَ لَنَسئَلَن‌َّ المُرسَلِين‌َ هم شامل ابلاغ جميع دستورات الهي ميشود (نعوذ باللّه من سوء الحساب).
274
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 6)- بازپرسی عمومی! در آیه قبل سخن از مجازات دنیوی ستمکاران در میان بود، در این آیه و سه آیه بعد از مجازات اخروی آنها بحث می‌کند و به این ترتیب پیوندی روشن دارند.
نخست به عنوان یک قانون عمومی می‌فرماید: «از تمام کسانی که پیامبران به سوی آنها فرستاده شدند، بطور قطع در روز قیامت سؤال می‌کنیم» (فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذِینَ أُرْسِلَ إِلَیْهِمْ).
نه تنها از آنها سؤال می‌کنیم «از پیامبرانشان نیز می‌پرسیم» که رسالت خویش را چگونه انجام دادند (وَ لَنَسْئَلَنَّ الْمُرْسَلِینَ).
بنابراین، هم رهبران مسؤولند و هم پیروان، هم پیشوایان و هم تابعان، منتها چگونگی مسؤولیتهای این دو گروه متفاوت است.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم